Czym jest i jak pozyskuje się szelak?

Szelak jest pozyskiwany z wydzieliny owadów nazywanych czerwcami, które bytują na drzewach szelakowych. Jest to rodzaj żywicy naturalnej wykorzystywanej jako barwnik do ubrań lub środek nabłyszczający owoce i warzywa. Szelak oznaczany jest symbolem E904. Używany jest także w przemyśle farmaceutycznym i przy renowacji starych mebli oraz w zegarmistrzostwie.

Produkcja szelaku

Czerwce żyją przez okres 6 miesięcy i przez ten czas odżywiają się sokiem wysysanym spod kory drzewa szelakowego. Szelak tworzy ochronną skorupę dla larw i jest absorbowany przez młode osobniki. W ciele owada sok przechodzi transformację chemiczną, a następnie jest wydalany. W wyniku kontaktu z powietrzem wydzielina się utlenia i utwardza. Tak powstała skorupka szelakowa jest oddzielana od gałęzi i mielona. Szelak jest moczony w wodzie przez kilka godzin, a następnie ugniatany – wówczas uwalnia się barwnik oraz następuje odseparowanie szczątków owadów i resztek gałązek od żywicy. Uzyskana masa jest płukana z piany i barwników, a następnie suszona na słońcu. Szelak może przybierać różne barwy i stosuje się metody oczyszczania i wybielania. Celem jest uzyskanie szelaku bezbarwnego, który szczególnie pożądany jest na rynku.

Zastosowanie szelaku

Od wieków szelak jest powszechnie wykorzystywanym barwnikiem ubrań, zwłaszcza w Chinach i Indiach. Szelak uznawano także za substancję leczniczą i wykorzystywano do leczenia krwawiących ran. Obecnie szelak stosowany jest do politurowania mebli, zabezpieczania metali i powierzchni złoconych, a produkty na bazie szelaku można kupić w sklepie internetowym z materiałami pozłotniczymi EDAN. Dostępne są lakiery spirytusowe z szelakiem oraz szelak z woskiem i szelak bezwoskowy.

Jak wspomniano wcześniej, szelak bardzo często wykorzystywany jest w sektorze spożywczym, a o obecności szelaku świadczy symbol E904 na etykiecie. Szelak stosowany jest do nabłyszczania owoców i warzyw oraz produkcji drażetek, gum do żucia i ciastek. Szelak ma właściwości glazurujące. Jest to dodatek do żywności dopuszczony do użytku w Unii Europejskiej – szelak jest w pełni bezpieczny dla zdrowia. Nadmiar szelaku może powodować pewne reakcje alergiczne, jednak nie są to często notowane zdarzenia.